Hindi Yetiştiriciliği Hindi Irkları Ve Beslenmeleri
Dünya nüfusundaki hızlı artış, beslenme sorununun önemini ortaya
koymaktadır. Bu durum yeni kaynaklar aramaya ve alternatif besin
maddelerine yönelik araştırma yapmaya ihtiyaç duyulur hale getirmektedir.
Ülkemizde hayvansal protein kaynaklarımıza alternatif olabilecek ve endüstri
haline gelmiş olan kanatlı yetiştiriciliği içinde tavuk ve özellikle hindi
yetiştiriciliği protein açığımızın kapatılmasında önem kazanmıştır.
Günümüzde insanların hayvansal kaynaklı gıdalarla
beslenmesinde, kolesterolün damar tıkanıklıklarına ve çeşitli dolaşım
bozukluklarına neden olması bakımından kırmızı et yerine beyaz et tercih edilir
duruma gelmiştir. Hindilerin tavuklara göre daha dayanıklı, uzun ömürlü, karkas
randımanı ve beslenme değerlerinin yüksek olması, yılbaşı tüketimi, etinin sucuk
ve salam gibi ürünlerde dana etine karıştırılarak kullanımı hindi
yetiştiriciliğini daha cazip hale getirmektedir.
Ülkemizde son yıllarda,
mer’a yönlü gezginci ırk olan Bronz veya siyah hindi üretiminden, broiler tipi
kapalı alanda büyütülen, beyaz Kaliforniya ırkı hindi eti üretimine geçiş
başlamıştır. Hindi yetiştiriciliği özel sektörün ilgisini çekmiş ve entansif
şartlarda üretimler sürdürülmektedir.
Ülkemizde 2006 yılı itibarıyla, 950 bin
tona ulaşan tavuk eti üretimimize karşılık hindi eti üretimimiz ancak 46 bin ton
civarındadır. 2007 yılında üretim miktarı 33 bin tona düşmüştür.
Gelişmiş
ülkelerde kişi başına hindi eti tüketimi 8-10 kg larda seyrederken, ülkemizde
ancak 0,5-0,6 kg seviyesindedir. Değerli bir besin kaynağı olan hindi eti
üretiminin, dolayısı ile tüketiminin arttırılması Bakanlığımızın hedefleri
arasındadır.
Ülkemizde kişi başına tüketilen hindi eti miktarları yıllara
göre aşağıda verilmiştir. (Tablo 1).
Tablo 1- Ülkemizde kişi başına tüketilen hindi eti
miktarları (Kg.)
Yıllar
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
Kişi Başına Tüketim (Kg/Yıl)
|
0,343
|
0,470
|
0,625
|
0,712
|
0,619
|
0,470
|
Hindi eti, piliç eti ve kırmızı etin 100 gr. mı için tesbit edilen besin
değerleri aşağıda verilmiştir. (Tablo 2).
Tablo 2- Hindi
eti, piliç eti ve kırmızı etin besin değerleri (100 gr.ette)
Besin Değerleri
| |||||
Etin Cinsi
|
Kalori (Cal)
|
Protein(gr.)
|
Yağ (gr.)
|
Kolesterol(Mgr.)
|
Kalsiyum (Mgr.)
|
Hindi Eti
|
158,8
|
29,4
|
3,52
|
69,41
|
18,82
|
Piliç Eti
|
164,7
|
31,7
|
3,52
|
85,88
|
15,29
|
Kırmızı Et
|
282,3
|
24,7
|
17,64
|
90,58
|
10,58
|
Hindi karkasının parçalanmasından sonra elde edilen bölümlerinin oranları
aşağıda verilmiştir. (Tablo 3).
Tablo 3- Hindi karkasının
bölümlerinin oranları (%)
Etin Bölümü Oran(%)
|
But
|
Göğüs
|
Kanat
|
Boyun
|
Sırt
|
Toplam
|
30
|
45
|
11
|
4
|
10
|
100
|
Hindi Irkları
:
1-Bronz
2-Siyah
3-Beyaz
4-Sarı
5-Hibrit Irkları
1- Bronz Irk
:
Orijini A.B.D. olup dünyanın birçok ülkesinde yetiştirilmektedir.
Bu ırkın en büyük özelliği geniş göğüslü olmasıdır. Altı ayın sonunda erkekler
11-12 kg. canlı ağırlığa, dişilerse 8-9 kg. canlı ağırlığa ulaşır. Genellikle 28
haftada cinsi olgunluğa ulaşır. Yumurta rengi beyaz olup kahverengi beneklidir.
Yumurta verimi 40-70 arasındadır. Ortalama yumurta ağırlığı 85 gr’ dır. Uçma
tüyleri beyaz çizgili siyah, kuyruk tüyleri beyaz kenarlı
siyahtır.
2- Siyah Irk :Anavatanı İngiltere’dir. Orta
büyüklükte olup, et kalitesi iyidir ve göğüs eti boldur. Tüyleri yeşil cilalı
siyahtır. Yumurta verimi yıllık 60-70 adet olup, ortalama 75 gr’dır.
3- Beyaz Irk :
Bu ırkın orijininin
bronz ırkı olduğu söylenir. Tüyü beyaz, bacak ve parmakları solgun pembe, sakalı
siyah renktedir. Kesilip temizlendikten sonra üzerinde küçük hav tüyleri pek
görünmez. Yumurta verimi bronz hindi kadardır. Yumurtaları beyaz, üzeri
kahverengi beneklidir. 26 haftada cinsi olgunluğa erişir. Meşhur beyaz hindi
ırkları Avusturya, Hollanda ve İngiliz beyazlarıdır.
4- Sarı Irk
:a) Bourbon Kırmızısı : Orta ağırlıktadır. Yalnızca Amerika’da
yetiştirilmektedir. 24-28 haftalıkken cinsi olgunluğa erişir. Rengi
kırmızımtırak kahve olup, kanat kuyruk tüyleri beyaz, tunç ve kırmızı
karışığıdır. Bacakları pembemsi kırmızıdır.
b) Jersey Buff : Küçük tip
hindilerdir. 26 haftalıkken cinsi olgunluğa erişir. Rengi göğüs hariç sarımsı,
kırmızı, göğüs tüyleri erkekte siyah uçlu, dişide beyaz uçludur.
5-
Hibrit Irk :Hindi yetiştiriciliği ileri olan ülkelerde beyaz hindi
ırklarının birbirleriyle melezleme yapılması neticesinde elde edilmişlerdir. Bu
ırkların saf ana ve baba hatlarından suni tohumlama yoluyla yumurta alınmakta
olup, bu yumurtalardan hindi palazı elde edilmektedir. Bu hibrit hindi ırkları
genelde ağır hindi ırkları olup, kümes şartlarında beslenmesi zorunludur. Meraya
çıkamazlar 26 haftalık besleme sonunda kesildiğinde erkekler 19-20 kg. dişileri
10-11 kg et verebilir. Cinsi olgunluğa 30 haftada ulaşır. Yıllık 40-70 adet
yumurta verir. Dünyada A.B.D. Kanada, İngiltere, İtalya, Fransa ve İsrail kendi
hibrit hindi ırklarını üretmiş ve alıcı ülkelere yumurta, palaz satışı
yapmaktadırlar.
Kuluçka
Hindi civcivleri tabi kuluçka veya kuluçka
makineleri ile çıkarılır. Hindilerde kuluçka süresi 28 gündür. Bir hindi 18
yumurta ile kuluçkaya yatabilir. Çiftleştirmelerde 10 dişi için 1 erkek
uygundur.
Kuluçkalık yumurtalar folluklardan günde dört defa toplandıktan
sonra uygun şartlarda bir hafta bekletilip kuluçkaya konabilir. Sivri, yuvarlak,
pürtüklü ve kirli yumurtalar kuluçkada kullanılmaz. Kuluçka yeri temiz ve
parazitlere karşı korunmuş olmalıdır.
Kuluçka makinalarında olgunlaşma ve
çıkış bölümleri mevcuttur. Olgunlaşma bölümünde yumurtalar 24 gün tutulur. Çıkış
bölümünde ise 4 gün kalırlar. Kuluçka makinasında yumurtaların çevrilmesi,
havalandırma, ısı, ışık ve nem ayarlarına dikkat etmek gerekir.
Başarılı
broiler hindi yetiştiriciliği öncelikle sağlıklı hindi civcivi temini ile
başlar. Üretime yönelik büyük çapta yapılacak broiler hindi yetiştiriciliğinde
civcivler; güvenilir, Tarım Bakanlığı’nca ruhsatlandırılmış ve
sertifikalandırılmış kuluçkahanelerden temin edilmelidir.
Büyütme Sistemi – 1
1. Periyod :0-6 haftalık dönemi
kapsar (Büyütme Dönemi). Civcivler topluca büyütme kümesinde, semirtme kümesleri
için hazırlanırlar. Bu periyot içinde kuluçkada veya kümeste 6.-8. günlerde
gagaları kesilip bir çok aşıları da yapılmış olur.
2. Periyod
:
7. Hafta dan kesime kadar olan dönemdir (Semirtme Dönemi).
Palazlar büyütme kümesinden Semirtme kümesine nakledilirler. Nakil sırasında
kafeslere uygun sayıda palaz konularak olabilecek zayiatlar önlenmelidir. Nakil
esnasında bir stres oluşacağından semirtme kümesleri her bakımdan hazır olmalı
ve stres faktörleri en aza indirgenmelidir. Stres faktörlerini en aza
indirebilmek için, palazlar semirtme kümesine geldiklerinde içme sularında C
vitamini kullanılmalıdır. Nakilden 5 saat önceden yem, 2 saat önceden de su
kesilmelidir. Erkekler ve dişiler karışık olarak semirtilir. Dişiler 16-18.
haftalar, erkekler 22-24. haftalar arasında kesilerek tüketime
sunulur.
Büyütme Sistemi – 2
Hepsi içeri – Hepsi dışarı sistemidir.
Kuluçkadan çıkan civcivlerin seks ayrımı yapıldıktan sonra dişiler ve erkekler
kümesin büyüklüğüne göre farklı veya aynı kümeslere koyularak kesime kadar bu
kümeslerde bakım ve beslemesi yapılır.
Kümes Hazırlığı ve Üretimde Dikkat
Edilecek Hususlar :
Dezenfeksiyon :
* Palazlar kümesten boşaltıldıktan
sonra kümes içindeki bütün ekipman dışarı çıkartılarak kümes yüksek basınçlı su
ile yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir. Zararlı patojenlerin kümes içerisinde
oluşan yarık ve çatlaklara yerleşmesini önlemek için bu tip yerler sıva ile
kapatılmalıdır.
* Kümesten alınan altlıklar belirli bir alanda biriktirilerek
fermente olmaları sağlanmalı ve çevredeki tarla ve bahçelere dağıtılıp
bulaşmanın önüne geçilmelidir.
* Kümes temizliği yapıldıktan sonra, kümes
serilen yeni altlıkla beraber dezenfekte edilerek oluşabilecek çevresel bulaşma
en aza indirgenmelidir.
* Kümes içerisine konulacak her türlü ekipman mutlaka
dezenfekte edilmelidir.
* Suluk hattı ilk önce basınçlı su ile temizlenmeli,
daha sonra hat içinde oluşabilecek bakteri ve mantarları yok etmek için
dezenfekte edilmelidir.
* Bütün ekipmanlar yerleştirilip altlık serildikten
sonra kümes formaldehit ile fümügasyon yapılmalıdır. Fümügasyonun amacına
ulaşabilmesi için kümes içi ısısının 24 oC olması sağlanmalıdır.
* Bütün bu
işlemler civciv gelmeden en az 5 gün önceden bitirilerek kümes dinlendirilmeye
bırakılmalıdır.
Altlık :
* Kümes zeminine önceden toz kireç serpilir.
Daha sonra kümese altlık serilir. Altlık olarakserilen talaşın kalınlığı yazın
en az 6-8 cm., kışın ise 10-12 cm. olmalıdır.
* İşlenmemiş ve kaliteli bir
ağaç talaşının temiz ve kuru olanı kullanılmalıdır. Çünkü işleme tabi tutulan
ağaçlardaki bazı kimyasal maddeler civcivlerde zehirlenmelere sebep
olabilir.
* Altlık yüzeyi düzgün bir şekilde bastırılıp sıkıştırıldıktan
sonra ekipman yerleştirilmesi yapılmalıdır.
* Altlık materyalinin tozsuz
olması gerekmektedir. Aksi takdirde toza karşı çok hassas olan civcivlerde
solunum yolu enfeksiyonlarına sebebiyet verilmiş olur.
* Altlık hafif olmalı
ve nem oranı % 20 civarında olmalıdır.
* Islak ve kekleşmiş altlık günlük
olarak değiştirilmelidir.
* Kafeslere uygun sayıda palaz konularak olabilecek
zayiatlar önlenmelidir.
* Gerektiğinde yeni altlık ilave edilmelidir.
*
Kümes içindeki havada amonyak gazı miktarı 5 ppm veya daha az olmalıdır.
*
Özellikle kış aylarında yeterli havalandırma yapılmadığından altlık kondisyonu
kötüye doğru gitmektedir. Bu durumlarda kümeste ısıtıcı ve havalandırma
sistemlerinden yararlanılarak altlık kondisyonunun iyi duruma getirilmesi yoluna
gidilmelidir.
Ringler :
* Ring materyali, civcivlerin seviyesindeki
hava sirkülasyonunun oluşabilmesi için sağlam ve örgülü telden olması
gerekir.
* Ring çapının en az 3 metre olması gerekmektedir.
* Ringler tam
bir daire şeklinde olmalı, köşeler bulunmamalıdır.
* Her bir ring içine 240 –
320 adet civciv konulmalıdır.
* Her ring için bir ısıtıcı temin edilmeli,
ısıtıcı ringin merkezinde bulunmalı, altlık homojen bir şekilde serilmeli ve
ring içinde homojen sıcak bir alan oluşturulmalıdır.
* Kuluçkahanede
işlemleri bitmiş olan civcivlerin büyütme kümesine nakli uygun bir civciv nakil
kamyonuyla yapılmalıdır. Nakil esnasında ısı 21-24 oC olmalı ve mutlaka
havalandırma sistemi bulunmalıdır.
* Büyütme kümesine yerleştirme esnasında
sırasıyla ısı, su ve yem hazır olmalıdır.
* Yerleştirme esnasında civcivlere
nazik davranılmalıdır.
* Her 5.000 adet civciv için ekstra bir revir ringi oluşturmalı. Güçsüz ve
zayıf civcivler bu ringe konulmalıdır. Ayrıca bu civcivler için iki misli yemlik
ve suluk konulmalı, daha iyi ısıtılarak onlar için özel bir ortam
oluşturulmalıdır.
Su :
* Her 100 adet civciv için bir adet suluk kullanılmalıdır.
* Su hattı
dezenfekte edilmiş olmalıdır.
* İlk 3 gün boyunca civcivler fazla hassas
olduğundan içme suyu ile ilave olarak vitamin ve mineral verilebilir.
*
Civcivler ilk geldiğinde % 2-5 oranında şekerli su verilerek oluşan enerji
kaybının önlenmesi yoluna gidilmelidir.
* Depodan itibaren bütün hatta her
zaman taze su bulundurmalıdır.
* Hindilerde büyütme döneminde her bir palaz
için en az 3-4 cm, besi döneminde ise 2-3 cm suluk uzunluğu sağlanmalıdır.
*
Suluklar, ısıtıcıdan en az 30 cm. uzaklıkta olmalıdır.
* Civcivlerin suluk
içine düşüp boğulmalarını önlemek için suluklardaki su yüksekliğinin iyi
ayarlanması gerekmektedir.
* Suyun dökülerek altlığın ıslanmasına engel
olunmalı, bunun için suluk kenar yüksekliği hindilerin sırt seviyelerinde olacak
şekilde ayarlanmalıdır.
* Suluklar günlük olarak boşaltılıp temizlenmeli ve
belli bir miktar hareket ettirilerek yeri değiştirilmelidir.
* Belli
aralıklarla sulardan numune alınarak özellikle bakteri, nitrat, nitrit ve diğer
patojenler bakımından laboratuar kontrolleri yapılmalıdır.
Yem
:* Her 100 adet civciv için bir adet yemlik sağlanmalıdır.
*
Hindilerde büyütme döneminde her bir palaz için en az 4 cm, besi döneminde ise
3-4 cm yemlik uzunluğu sağlanmalıdır.
* Yemlikler ısıtıcıdan en az 30 cm.
uzaklıkta olmalıdır.
* Taze yem temin etmek amacıyla yemliklerin hemen
doldurulması önemlidir.
* Yemlik içine karışan talaş ve gübreler sürekli
temizlenmelidir.
* Civciv yemliklerinin yeri sürekli değiştirilerek
altlıktaki bozulma önlenmelidir.
* Yemlik kenar yüksekliğinin palazların
kursak hizasında olması sağlanmalıdır.
* İlk 4 hafta kırma pelet yem
verilmeli, 5.haftadan itibaren pelet yeme geçilmelidir.
* 15.günden sonra yem
içine palaz başına 0,5 gr. grit katılarak yemden yararlanma
arttırılmalıdır.
* Hem rasyonun içeriği hem de bakteriyel bulaşmalara karşı
belirli aralıklarla yemlerden numune alınarak gerekli laboratuar kontrolleri
yaptırılmalıdır.
Isıtma :
* Her bir ring için bir adet ısıtıcı
kullanılmalı ve her ısıtıcının doğru çalıştığından emin olunmalıdır.
*
Isıtıcılar mevsime göre kümes zemininden 45-90 cm yüksekliğe konulmalı hindi
civcivi seviyesindeki sıcaklık 30-32 oC’den başlayarak her hafta 2-3oC
azaltılarak 18-20 oC seviyesine getirilmelidir.
* Kümes içi sıcaklığı sürekli
kontrol edilmelidir.
* Isıtıcılardan gaz kaçağı olmadığından emin
olunmalıdır.
Havalandırma, Nem ve Sıcaklık Kontrolü :
A- Sıcaklık çok
yüksekse
B-Sıcaklık çok düşükse
C-Hava cereyanı varsa
D-Sıcaklık iyi
ise
* Hindi besiciliği yaparken, kümeste yeterli bir havalandırma
sağlanmalıdır. Temiz havalı bir ortamda, vücudun gelişmesi ve yemden yararlanma
artar. Aynı zamanda kümesteki nemde kontrol edilerek yataklık daha iyi korunur.
Havlandırma yetersiz olursa amonyak gazı çoğalır, hayvanlarda solunum yolu
hastalıklarına karşı duyarlılık artar. Palazlarda göz tahrişi nedeniyle kısmi
körlükler ortaya çıkabilir.
* Palazların kümes içindeki dağılımları ve çıkardıkları sesler, sıcaklık
ayarı hakkında belirteç olarak kullanılabilir. Palazlar rahatsız oldukları
sıcaklık derecelerinde (çok sıcak veya soğuk) seslerini yükseltirler ve belli
yerlerde toplanma, soluk alıp vermede güçlükler gösterirler. Düşük sıcaklıklarda
palazlar sıkıntılı bir ses çıkarır ve ısı kaynağının etrafına birikirler, bazen
de köşelerde birikerek üst üste yığılma eğilimi gösterirler. Sıcaklık yükselince
civcivler güçlükle solurlar, kanatları düşer ve ısı kaynağından kaçarlar. Hava
cereyanı olunca da, civcivler belli bir yere toplanırlar. Isının normal olduğu
durumda ise civcivlerin kümes içindeki dağılımları normal, rahat ve serbest
dağılım içindedirler.
* Bütün havalandırma ekipmanları kullanıma hazır
olmalıdır. Kümeste nem oranı % 65-70 olmalıdır.
* Fan grubunun termostat
ayarları istenilen sıcaklık dereceleri ile uyuşmalıdır. Fanların yavaştan
hızlıya doğru çalışması, kümes içindeki sıcaklığın ani olarak azalmasını
önleyecek ve ısıtma sisteminin daha verimli çalışmasını sağlayacaktır.
Aydınlatma
*Büyütme çemberi başına bir adet 100 Watt
gücünde bir ampul yeterli gelmektedir.
*Besiye alınan hindi kümeslerinde
aydınlatma süresine ilk gün 23 saatle başlanır ve her gün birer saat indirilerek
7. günde 16 saat aydınlatma süresi uygulamasına geçilir.
*Aydınlatma kümesin
her yerinde eşit olacak şekilde yapılmalıdır.
*Aşırı aydınlatma yapılır ise
kanibalizm, yetersiz aydınlatma yapılır ise yığılma sonucu toplu ölümler ortaya
çıkabilir.
*Kanibalizm’in ortaya çıkma nedenleri arasında; yemin protein ve
esansiyel aminoasitler bakımından tamamen noksan veya yetersiz olması, birim
alana normalden fazla hayvan konulması, sinirlilik ve aşırı heyecan, aşırı
sıcaklık, aşırı aydınlatma, yaralı ve sakat hayvanların sürüden ayrılmaması, her
türlü stres durumu, hayvanların aç veya susuz bırakılması sayılabilir.
Kanibalizm bu faktörlerden bir veya bir kaçının etkisi ile ortaya çıkabilir. En
iyisi bu problemlerin ortadan kaldırılarak Kanibalizm’in ortaya çıkışının
önlenmesidir.
Beslenme ve Bakım:
Tavuk ve diğer kanatlılarda olduğu gibi
yem gideri hindilerde de genel giderlerin önemli bir kısmını
oluşturmaktadır(Yaklaşık % 70). Yemden yararlanmayı arttırmak için yem içine her
bir hindi için 0,5 gr. grit katılmalıdır. Besiye alınan hindilere yumurtadan
çıkıştan kesilme yaşlarına göre (16-18 haftalık yaşta kesimlerde) 5, yada (24
haftalık yaşta kesimlerde) 6 farklı yem verilmektedir. Yaş ilerledikçe hindi
palazlarının protein, vitamin ve mineral ihtiyaçlarında bir azalma varken enerji
ihtiyaçları yükselmektedir. Bazen her 4 haftada bir rasyon değişikliğinin
zorlukları göz önünde bulundurulduğunda 3 ve 4 farklı rasyon
kullanılabilmektedir. Hayvan materyali ne olursa olsun, ilk 4 hafta içinde %28
ham protein içeren başlangıç büyütme rasyonları kullanılmalı, sonraki 4 haftalık
dönemde % 26 ham protein içeren büyütme rasyonu kullanılmalıdır. Daha sonraki
gelişme döneminde 4’er haftalık dönemlerde sırasıyla; 22, 19, 16.5 ve 14 ham
protein içeren rasyonlarla yemlenmelidir.
Entansif hindi yetiştiriciliğinde
özel yapılmış hindi sanayi yemi kullanılmalıdır. Yem pelet formunda, kalitesi
iyi, kolay yutulacak formda olmalıdır. Yemler ve yemleme sistemlerinin tümü küf
olmaması bakımından kontrol edilmelidir. Hem rasyonun içeriği hem de bakterilere
karşı, yemlerden belirli aralıklarla numune alınarak gerekli laboratuar
kontrolleri yapılmalıdır.
Hindilerde Büyütme ve Semirtme dönemleri mevcuttur. Büyütme 0-6. hafta
arasındadır. Semirtme dönemi ise 7. hafta ile kesim arasındaki dönemdir.
Hindilerde kesim yaşı (16-24 hafta), tavuk etlik piliçlerine (5-6 hafta) oranla
uzun olduğundan yem tüketimleri oldukça fazladır. Bu gün yetiştirilen kültür
ırkı hindiler, iri ve küçük boy olmak üzere iki grupta değerlendirilebilir. Her
iki tip için ideal kesim yaşı erkeklerde 23-24. hafta, dişilerde ise 16-17.
haftalardır. Bu sürede, entansif şartlarda iri boy erkek hindiler 20-22 kg, dişi
hindiler 9-10 kg canlı ağırlığa ulaşmaktadır. Ağır ırk hindilerin erkekleri 22
haftada 53.5 kg, dişileri ise 16. haftada 24 kg yem tüketmektedirler. Küçük boy
hindilerde aynı dönemlerde erkekler 6-7 kg, dişiler ise 3-4 kg canlı ağırlığa
ulaşmaktadırlar.
Kültür ırkı broiler hindilerde 2,6-2,7 kg lık yem tüketimi
ile 1 kg canlı ağırlık artışı sağlanabilmektedir.
Hindilerin besin maddeleri
gereksinimleri; yaş, canlı ağırlık, canlı ağırlık artışı, çevre sıcaklığı ve
hayvanların aktivitelerine bağlı olarak değişmektedir. Hindi palazlarının genç
yaştaki enerji gereksinimleri, broiler piliçler kadar yüksek değildir. Ancak
broiler piliçlere göre protein gereksinimleri yüksektir. Hindilerde yaş
ilerledikçe protein ihtiyaçları azalır bunun yerine enerji ihtiyacı artar, kesim
dönemine yaklaştıkça yemdeki protein seviyesi 20 haftadan sonra % 14’e kadar
düşürülürken enerji seviyesi aynı dönemde 3300 kcal/kg ME değerine kadar
yükselir. Canlı ağırlık artışı erkek palazlarda 24., dişi palazlarda 16. haftada
en yüksek düzeyine ulaşmakta, daha sonraki dönemlerde ise yavaş yavaş
azalmaktadır.
Hindilerde normal besleme programı önerilmekle birlikte, geciktirilmiş
gelişme yada telafi büyümeside yapılabilmektedir. Büyüme döneminde belli bir
süre yetersiz beslenmeyi takiben, dengeli rasyonlarla yeterli besleme uygulanan
hayvanlarda görülen bir olaydır. Bu uygulamada büyüme bilerek genetik
potansiyelin altında tutulmakta ve hayvanlar serbest bir şekilde yemlemeye tabi
tutulduklarında büyüme nispeti ve yemden yararlanmada hızlı bir artış
olmaktadır. Geciktirilmiş gelişmede birinci aşamada, yemin besin madde içeriği
veya yem miktarı sınırlandırılarak gelişme yavaşlatılır. İkinci aşamada ise
geciktirilen gelişme telafi edilerek hayvanlar pazarlama yaşına kadar hedef
kesim ağırlığına ulaştırılır. Böylece yemden tasarruf edilerek yemden
yararlanma iyileştirilmiş olur. Başlangıçtaki çalışmalarda yüksek proteinli
başlama yeminden tasarruf etme amacı ön planda iken daha sonra hızlı gelişmenin
getirdiği ayak-bacak kusurları, göğüs ödemi ve yüksek ölüm oranı gibi sorunların
azaltılması da hedeflenmektedir. Hindilerde değişik yem miktarı veya protein
sınırlamasının yapıldığı çalışmaların karşılaştırıldığı bir araştırmada, sınırlı
yemleme ile erken yaşlarda gelişmenin geciktirilmesinin pazarlama yaşındaki
yemden yaralanma oranını kontrol grubuna göre % 3-10 arasında iyileştirdiği
bildirilmiş olmasına rağmen bazı çalışmalarda beklenen sonuç alınamamıştır.
Kesim :Kesimden 8 saat önceden yem ve 3 saat önceden su
kesilmelidir. Kesim ve yolma uygun şekilde yapılmalıdır, aksi takdirde et ve
deri görünüşünde bozulmaya neden olabilir. Kesim aşamaları; şoklama, kesim,
ıslatma(haşlama) ve yolma dır. Şoklama yapılarak kesimin daha insani bir görünüm
kazanması ve kanın daha fazla akması sağlanarak etin sertleşmesi azaltılır:
Kesim işleminde kafasının hemen altında boğaz kesiminde 45 derecelik bir açı
yapacak şekilde kesilir. Hemen ve bol miktarda kan akması kesimin doğru
yapıldığını gösterir. Kesimden sonra 1,5 – 2 dakika kanın akmasına izin verilir.
Sonra hindiler 52-54 C sıcaklıktaki suda 50-60 saniye tutulur ve yolma işlemine
geçilir.
Hastalıklara Karşı Tedbirler
Yetiştiricilikte esas kaide; hayvanları daima
sıhhatli ve canlı tutmaktır. Önemli olan hastalık gelmeden gerekli tedbirlerin
alınmasıdır. Söz konusu tedbirlerle ilgili olarak; anaç ve palazlar ayrı
kümeslerde beslenmelidir. Hindi yetiştirilecek bölgede başka hiç bir kanatlı
hayvan olmamalıdır. Damızlık yumurta ve palazlar mutlaka hastalıksız sürülerden
alınmalıdır.
Kümesler boşaltıldığında sodalı su ile yıkanmalı, badana ve
dezenfekte edilmelidir. Temiz yem kullanılmalı, küflü ve bayat yem
kullanılmamalıdır. Kümeslere kapasitelerinin üzerinde hayvan
konulmamalıdır.
Koruyucu aşılar zamanında yapılmalıdır. Hastalıktan ölen
hayvanlar ya yakılmalı veya üzerlerine kireç serpilerek toprağa gömülmelidir.
Kümes girişlerinde toz kireç ve dezenfektanlı su bulundurulmalı, kümes
bakıcıları dışında yabancı kişilerin kümeslere girişleri engellenmelidir. Her
kümesin ayrı bakıcısı olması hijyen açısından gereklidir. Zaman zaman sularına
koruyucu olarak vitamin veya antibiyotik türü ilaçlar
konulmalıdır.
Aşılama Programı
1.Gün T.R.T Aktif
Burun/Göz, damlası, sprey, içme suyu
7.Gün ND Aktif Burun/Göz, damlası,
sprey, içme suyu
21-24.Gün ND Aktif Burun/Göz, damlası, sprey, içme
suyu
34-36.Gün T.R.T. Aktif Burun/Göz, damlası, sprey, içme suyu
50-60.Gün
ND Aktif Burun/Göz, damlası, sprey, içme suyu
60.Gün POXINE Aktif Kanata iğne
batırma
Not : Aşılama programları bölgesel hastalık risklerine göre
ayarlanmalıdır.
Kümes Yoğunluğu
Erkek – Dişi 0-6. Hafta 9-10
Adet/M2
Dişi 7-18. Hafta 4,8 Adet/M2
Erkek 7-24. Hafta 2,8
Adet/M2
Karışık 0-6. Hafta 9-10 Adet/M2
Karışık 7-24. Hafta 4,4
Adet/M2
KAYNAK:http://www.besiciftligi.com/hindi-yetistiriciligi-hindi-irklari-ve-beslenmeleri.html
