YONCA YETİŞTİRİCİLİĞİ (TARIMI)

Yonca çok yıllık bir yem bitkisi olup yem bitkilerinin kraliçesi olarak isimlendirilir. Hayvan beslenmesinde önemli bir yere sahip olup diğer yem bitkilerine nazaran daha besleyicidir. Erozyon kontrolünde etkili olup kökleri toprağın derinliklerine ulaştığı için derindeki sudan ve besin maddelerinden yararlanabilmektedir. Kendisinden sonra ekilecek bitkiler için Azot ve Organik maddece zengin bir ortam bırakmaktadır. Ülkemizde genellikle sulanan alanlarda yetiştirilmektedir. Tarım Bakanlığı tarafından ekili alan üzerinden desteklenmekte olup 2012 yılı için dekara 130 TL. olarak desteklenmiştir. TÜİK verilerine göre 2011 yılında 5,5 milyon dekar üretim alanı olup 12 milyon ton yeşil ot üretimi gerçekleşmiştir. Aşağıdaki tabloda yoncanın yıllara göre ekiliş alanları ve üretilen yeşil ot miktarları gösterilmiştir.

	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011
Ekilen Alan (Dekar)	3.200.000	3.750.000	4.440.296	5.348.965	5.557.215	5.692.958	5.688.107	5.585.525
Yeşil Ot (Ton)	–	–	–	–	–	–	11.676.115	12.076.159

Yonca Tarımında Toprak Hazırlığı:

Tohumları çok küçük olduğu için ekim yatağı çok iyi hazırlanmalıdır. Taban suyu yüksek olan yerler ekim için tercih edilmemelidir. Yabancı ot sorunu olan tarlara ekim yapmak yapılmaması gerekir. Yonca özellikle ilk gelişim devresinde oldukça zayıf olduğu için yabancı otlarla rekabet gücü oldukça azdır. Özellikle küsküt sorunu olan arazilerde ekilmesi tavsiye edilmez. Yoncanın kökleri toprağın alt katmanlarına ulaştığı için öncelikle ekim yapılacak tarlamıza dip kazan çekilerek pulluk tarafından oluşturulmuş taban taşı kırılmalıdır.

Eğer imkânımız varsa dekara 1 – 2 ton olacak şekilde ekim yapılacak alan yanmış hayvan gübresi ile gübrelenmelidir. Pulluk ile sürüm yapıldıktan sonra kazayağı tırmık kombinasyonu , diskaro ve merdane ile arazimiz iyice düzlenmeli kesekler kırılmalıdır.

Yonca Tarımında Ekim Zamanı ve Şekli:

Ekim işlemimizi ilkbahar veya sonbaharda yapabiliriz. Sonbahar ekimi için eğer geç kalınmamış ise ilkbaharda ekilmesi tavsiye edilebilir. Genel olarak kışları sert geçen yerlerde ilkbahar aylarında ılıman bölgelerde ise sonbahar aylarında ekim yapılabilir. Tarlamıza ilk kez ekim yapacaksak tohumumuzu bakteri kültürü ile aşılamamız gerekmektedir. Sıra arası 15 -20 cm. olarak ekim yapılabilir.  Ekim derinliğimiz ise 1 – 2 cm. olması yeterlidir. Tohumun derine düşmesi durumunda çimlenme problemleri karşılaşacağımızı unutmamalıyız. İyi hazırlanmış bir tarlaya hububat ekim mibzeri ile ekim yapabiliriz. Dekara 2 – 2,5 kg. tohum kullanmamız yeterli gelmektedir. Ekim esnasında veya sonradan merdane veya silindir çekmek tohumların toprak ile teması için gerekmektedir. Ekimden sonra tarlamızın kaymak tabakası bağlayıp bağlamadığı kontrol edilmeli böyle bir durum var ise oluşan kaymak tabakası uygun aletlerle kırılmalıdır.

Yonca Tarımında Gübreleme:

Ekimden önce uygun şartlarda alınmış toprak mutlaka tahlil ettirilerek çıkan değerlere göre gübreleme yapılması tavsiye edilir. Tarım Bakanlığı tarafından destekleme kapsamına alındığında beş yıl süre ile sökümü gerçekleştirilemeyeceği için, gübrelemede meydana gelecek hatalar verimi olumsuz etkileyeceğinden dolayı toprak tahlili önem arz emektedir. Genel olarak bir fikir vermesi açısından ekimle birlikte 3- 5 kg. saf azot ve 7 – 10 kg. saf fosfor verilebilir. Fosfor noksanlığında bitkinin kök sistemi yeteri kadar gelişemeyeceği için gübrelemeye özen gösterilmelidir.

Yonca Tarımında Sulama:

Genel olarak biçimden 7 – 10 gün önce ve biçimden 7  – 10 gün sonra olmak üzere iki kez sulanması tavsiye edilebilir. Bu şekilde sulama geneli temsil edemeyeceğinden bitkinin suya ihtiyacı olduğu zamanda ihtiyacı olduğu kadar suyun verilmesi ekonomik ve başarılı bir sulama şekli olacaktır. Konya için yoncada yaklaşık sulama suyu ihtiyacını aşağıdaki tabloda görebiliriz.

BİTKİ ADI	AYLIK BİTKİ SU TÜKETİMİ (U) VE SULAMA SUYU İHTİYAÇLARI (U-r)        (mm)
		NİSAN	MAYIS	HAZİRAN	TEMMUZ	AĞUSTOS	EYLÜL	EKİM	TOPLAM
YONCA	U	45,95	104,8	142,04	176,04	161,4	105,82	47,08	783,13
	U-r		18,45	123,14	172,44	160	98,42	24,72	597,17

Kaynak: DSİ Bitki Su Tüketim Cetvelleri

Burada U ile gösterilen yoncanın tüketmesi gereken su miktarı, U-r ile gösterilen kısım ise uzun yıllar yağış ortalaması düşüldükten sonra bitkinin ihtiyacı olan yani bizim vermemiz gereken su miktarını göstermektedir.

Yonca Tarımında Hasat:

Yoncada biçim oldukça önemlidir. Alçaktan yapılan bir biçimde sürgünler zarar göreceğinden, yüksekten yapılan biçimde de ürün gereksiz yere tarlada bırakılacağı için uygun zamanda ve uygun yükseklikten biçim yapılması gerekmektedir. Genel olarak 7 – 10 cm. yükseklikten biçmek yeterlidir. Burada dikkat edilmesi gereken husus kıştan önce yapılacak son biçimin 15 -20 cm. den yapılmasıdır. Böylece bitki kışa daha güçlü girecektir. Yonca için en uygun biçme zamanı çiçeklerinin 1/10 u çiçeklendiğindedir. Bu dönem protein içeriğinin en yüksek olduğu zamandır. Biçimden sonra kuruması sağlanmalıdır. Eğer iyi bir kuruma sağlanmadan balya yapılması durumunda balyalarda çürüme ve yanma meydana gelebilir. Yoncada biçim sayısına çeşidin özelliği, bölgenin iklim koşulları ve bakım gibi hususlar etki etmektedir. Doğu Anadolu da 2- 4 ,Orta Anadolu da 4 -5, Ege de 5 – 7 ve Akdeniz bölgesinde 7 – 8 biçim yapılabilir. Her biçimde dekara 1 ton yeşil ot veya 250 – 300 kg. kuru ot verimi alınabilir.

Kaynak:eziraatci.com