ANTRAKS (DALAK-ŞARBON) NEDİR

Zoonoz (hayvandan insana geçen) nitelikli ve ihbarı mecburi bir hastalıktır. Bulasma yolları; Hastalığa yakalanan hayvanlar ölümden bir-iki gün önce, süt, dıskı ve idrarlarıyla etkeni çıkarırlar. İyilesen hayvanlar ise, bir süre daha süt ve idrarlarıyla etkeni etrafa saçarlar. Antrakstan ölmüs hayvana kesinlikle otopsi yapılmamalıdır.
Ölen hayvana eğer otopsi yapılırsa kandaki bakteriler kısa sürede spor haline geçer, araç-gereç ve çevreye bulasır.  Kan emici, sokucu sinek ve böcekler antraks sporlarını tasıyabilir ve bulastırabilirler. Ayrıca bulasık kemik unu, kıl, yapağı, deri, silaj yemi gibi maddeler bulasmada önemli rol oynarlar.
Bulaşma baslıca üç yolla olur:
1) Sindirim sistemi yoluyla: Su, yem, ot, kemik-unu ile gıdalara bulasan etken sindirim sisteminde bulunan yara-çiziklerden girerek enfeksiyon olusturur.
2) Solunum sistemi yoluyla: Hayvanlarda nadiren görülen bu yolla bulasma, daha çok insanlarda meydana gelir.
3) Deri yoluyla: Çizik, yara, operasyon yarası gibi nedenlerle bütünlüğü bozulan deriler etken için en uygun giris kapısıdır. Buradan etken girerek enfeksiyon olusturur.

Belirtileri; Hastalık vücut ısısının yükselmesi, dalağın sismesi, kanın koyu bir renk alması ve pıhtılasmaması, deri altı dokularda kanamanın nüfuz etmesi ile belirti verir. Çok hızlı seyreden formda; Beyin kanaması sonucu hayvanda sendeleme, solunum güçlüğü, ayakta duramama, titreme, halsizlik görülür ve bu tablonun sonunda yere düserek, kısa bir süre içinde ölür. Ölümden önce ve sonra ağız, burun ve anüsten pıhtılasmayan kan gelir. Hızlı ve düsük hızlı formda; Vücut ısısı 40-42 oC ye kadar yükselir ve bir müddet sonra düser. Hayvanlar 3-4 gün içinde ölürler. Bu olayların çoğunda hayvanda istahsızlık, huzursuzluk, depresyon tablosu izlenir. İleri olgularda ishal, koyu kırmızı renkte idrar, boğaz altında ve vücudun diğer yerlerinde ödemler görülür. Süt verimi azalır. Gebeler yavru atar.


Tedavi; Çok hızlı ve hızlı seyrettiğinden kısa sürede ölüm meydana getiren bu hastalıkta tedavi pek mümkün değildir. Ancak büyük bas hayvanların bu hastalığında tedavi yapılabilmektedir. bir veteriner hekime basvurmakta fayda vardır.
Korunma; Hastalıkla bulasık meralar kullanılmamalı, Hastalık
çıkmıs bölgelere sağlam sürüler sokulmamalı, Hayvan barınaklarının
dezenfeksiyonuna önem verilmeli, Aktif bağısıklık için sağlam
hayvanlara ası uygulanmalı, Antrakstan ölen hayvana otopsi yapılmayıp,
doğal delikleri tıkanarak en az 2 m derinlikte çukur açılır gömülmeli ve
üzerine sönmemis kireç dökülerek kapatılmalıdır.



Kaynak:www.tedgem.gov.tr